donderdag 20 december 2018

Het ‘ondraaglijke lot’ van Naema Tahir

Wie de huil-column van Naema Tahir gisteren in Trouw over de Nederlandse taal wil gaan lezen (1), doet er goed aan een uurtje van tevoren enkele tranquilizers te slikken om de ergste emotionele reacties wat te dempen. Ik wordt niet gauw boos op vrouwtjes met een lief gezichtje, maar deze kon ik wel door het beeldscherm heen trekken. Wat een treurig voorbeeld van het zelf opgeplakte slachtofferschap onder allochtonen! Even een paar zinnen om een indruk te krijgen van het onoverkomelijke probleem om de Nederlandse taal machtig te worden: “Het is het lot van ons allochtonen. Wij blijven maar fouten maken.” “Als ervaringsdeskundige weet ik: het gaat niet meer lukken om het ooit nog onder de knie te krijgen.” “En hoeveel uur in de week ik zwoeg op mijn teksten (…) Wat een tijdverspilling! Wat een discriminatie!” Het is volgens deze columniste ‘discriminatie’ dat de autochtone Nederlanders (sorry, Nederlanders zonder een migratieachtergrond) niet bereid zijn hun eigen taal aan te passen aan het niveau van die migranten die er niet in slagen het vloeiend te spreken of te schrijven. Niet alleen demonstreert mevrouw hiermee haar eigen onkunde, maar suggereert in haar column tegelijk dat iedere allochtoon hetzelfde probleem heeft.

Knieval voor de middelmaat
  
Terecht reageert Wierd Duk op Twitter dat hij veel Marokkanen en Turken kent die perfect Nederlands praten (moet eigenlijk zijn ‘spreken’, sorry Wierd, maar hiermee bevestig je bijna de strekking van haar stuk) en dat de zieligheid van Naema Tahir zonder reden wordt gegeneraliseerd. Ze discrimineert niet alleen haar eigen groep door het ‘lot’ aan te wijzen als reden waarom het haar (en dus ook alle anderen) niet wil lukken, maar legt de schuld naast de voorbeschikking door het lot ook bij de mensen die met de Nederlandse taal zijn opgegroeid. Waarom zijn zij niet bereid om de drempel voor de zoveelste keer te verlagen, zodat ook de minder begaafden en minder gemotiveerden makkelijk mee kunnen komen? Alsof we in Nederland al niet continu een knieval doen voor de middelmaat. We hebben ons hele onderwijssysteem naar de verdommenis geholpen met de eindeloze herkansingen en inhaalmogelijkheden voor studenten met een minder dan gemiddelde intelligentie, dan wel werklust. Volgens mij hebben we wel genoeg genivelleerd op het intellectuele en culturele vlak en wordt het eerder tijd om de lat hoger te leggen, dan voor de zoveelste keer tegemoet te komen aan de klagers en de beroepsslachtoffers. “No pain, no gain”, zeggen ze in het land waar inspanning nog wel gewaardeerd wordt.

Jip-en-janneketaal 

Het heeft namelijk niet veel waarde om een ‘tien’ voor Nederlands te halen op het VWO als elke basisschoolleerling dat niveau straks ook kan halen, omdat we het zo gemakkelijk hebben gemaakt. Veel boeken van intelligente schrijvers zouden hun aantrekkingskracht verliezen als ze niet meer uitkomen boven het niveau van de gebruiksaanwijzing voor de nieuwe wasmachine. Begrijpelijk Nederlands is niet per definitie aantrekkelijk Nederlands en daarbij is het principieel verkeerd om het taalniveau aan te passen aan een steeds lager zakkend gemiddelde. Wat voor verheffing biedt het onderwijs dan nog? Het is al heel lang gebruikelijk dat kranten hun zinnen niet te lang maken, zodat de mensen met een wat kortere aandachtsspanne het ook kunnen volgen. En er werd in een recent verleden geopperd dat ministers wat vaker ingewikkelde politieke problemen in ‘jip-en-janneketaal’ moesten uitleggen. Dat was bedoeld om de kloof tussen de politiek en de burger te verkleinen, maar het resultaat was dat de burgers niet slimmer werden, terwijl de politici wel steeds dommer en ongeloofwaardiger overkwamen. Hoog tijd dus voor een omgekeerde beweging. Wie mee wil tellen moet zijn/haar best maar doen om een bepaald niveau te halen en anders een leuke hobby gaan zoeken die niets met het publieke debat te maken heeft. Als idealiter het kabinetsbeleid gebaseerd is op wetenschappelijke onderzoeksrapporten (hoewel die vaak onderin een laatje op het ministerie verdwijnen als het niet in de plannen past die hoe-dan-ook moeten worden doorgedrukt) dan wil je als betrokken burger toch niet zo dom zijn dat je die rapporten niet kunt lezen? En zeker niet met een stuntelige brief vol taalfouten erop reageren, want je taalniveau bepaalt in veel gevallen hoe serieus ze je nemen. Als je daarvoor iets langer in je groene boekje moet studeren als allochtoon, dan is dat maar zo.

Sven Snijer


Update: Naema Tahir’s uitleg maakt het er niet beter op 

Wat sommigen al vermoedden, dat de column van Naema Tahir gisteren in Trouw mogelijk grappig bedoeld zou zijn, blijkt volgens de columniste inderdaad het geval. Ze verklaarde in “De wereld vandaag” op radio 1 dat het versimpelen van de Nederlandse taal -in concreto het afschaffen van het woord ‘het’- absoluut ironisch bedoeld was. Haar bedoeling met het stuk: “Ik wil voor iedereen nog eens benadrukken hoe moeilijk het leren van een vreemde taal kan zijn.” Ja, en? Je kunt ook nog eens benadrukken hoe ingewikkeld quantum-mechanica is of rakettechnologie. Dat moeten mensen beslist niet onderschatten, dus kom je als gewone burger zo’n overspannen student tegen….leef je dan eens in! Opnieuw begint Naema tijdens het interview generaliserend over ‘de tragiek van de migrant’ als ze eigenlijk vooral zichzelf bedoelt. Ze wil het zo graag goed doen in gesprek met autochtone Nederlanders, omdat ze niet de indruk wil wekken dat ze ‘niet genoeg haar best heeft gedaan’ als ze eens een woordje verkeerd zegt. En daar voegt ze nuancerend aan toe dat de meeste Nederlanders ‘ontroerend’ reageren als het soms niet helemaal wil lukken, dus waar was de ironie in haar column dan eigenlijk voor bedoeld, vraag ik me af. Om anderen besef bij te brengen van iets waar niemand een probleem van maakt?

(1) https://www.trouw.nl/samenleving/schrap-het-uit-onze-taal-dat-is-goed-voor-de-integratie~ac961ed6/