maandag 2 juli 2018

Private militaire bedrijven huren voormalig kindsoldaten


Hoe moreel corrupt de Verenigde Staten zijn geworden als de werelds ‘leading nation’ die de vrijheid en democratie voor ons allen zegt te verdedigen, blijkt uit de documentaire van Al Jazeera getiteld “Child Soldiers Reloaded” (1) uit 2017. Een onthutsende uitzending dat veel meer laat zien dan wat we al wisten over de nadelige effecten van de zogenaamde ‘private contractors’ (PMC’s) die in oorlogsgebieden opereren naast het reguliere Amerikaanse leger. Er was al bekend dat deze privélegertjes van gerekruteerde ex-soldaten, die door de Amerikaanse overheid worden ingehuurd als veiligheidsteams maar die in werkelijkheid regelmatig deel uitmaken van de effectieve strijdkrachten (provider PMC’s ) moeilijk in het gareel te houden zijn door het Amerikaanse opperbevel ter plaatse. Ze hoeven zich minder aan te trekken van officieel regeringsbeleid dat gericht is op de-escalatie en samenwerking met bondgenoten in het oorlogsgebied (zoals Irak of Afghanistan) en gedragen zich dus als cowboys die bij de lokale bevolking de uitwerking hebben van een rode lap op een stier. 

Verfraaien van cijfers

Het officiële Amerikaanse leger ziet deze private contractors soms meer als een veiligheidsrisico dan als een aanvulling op het leger, te meer omdat ze in het begin niet centraal werden aangestuurd, maar allemaal hun eigen gang gingen. Zwaar gesubsidieerd door de Amerikaanse overheid, die zo het grote publiek voor de gek kon houden dat er een veel kleinere strijdmacht in Irak aan het vechten was (‘Boots on the ground’) dan in werkelijkheid het geval was, omdat de private soldaten (‘beveiligers’) niet meetellen voor de officiële cijfers van militaire aanwezigheid. Toen deze ongeregelde eenheden uiteindelijk samengebracht werden onder één centraal commando, was het wederom niet het officiële Amerikaanse leger dat deze taak kreeg, maar werd het uitbesteed aan het Britse 'Aegis Defense Services' (2), die de grootste militaire eenheid vormt aan het front naast het Amerikaanse leger. Aegis staat onder leiding van Sir Nicholas Soames, een Tory Parlementslid en kleinzoon van voormalig Britse Premier Winston Churchill. Deze onderneming huurt gepensioneerde generaals in van het Amerikaanse leger en heeft daarmee aanzienlijke invloed in Washington. Ze zijn een leger naast het leger, wat een onvermijdelijk gevolg is van het uitbestedingsbeleid van de Amerikaanse overheid om de cijfers over militaire inzet overzee te verfraaien.

Tegenstrijdige belangen

Maar groter dan dit probleem van een officieel en een niet-officieel leger, waar een overheid zich linksom of rechtsom toch voor moet verantwoorden, omdat deze commerciële veiligheids- en gevechtseenheden worden ingehuurd door de belastingbetaler, is het feit dat dit soort organisaties zich niet alleen aanbieden aan regeringen van de vrije democratieën. Ook intergouvernementele organisaties als de VN, niet-gouvernementele organisaties (NGO), andere bedrijven, dictaturen, rebellengroepen en drugskartels behoren in bepaalde gevallen tot hun werkgevers. (3) Daarbij kan een private onderneming zijn werknemers niet zoals het Amerikaanse leger zomaar op non-actief stellen in vredestijd, dus om continu aan het werk te blijven boren de PMC’s voortdurend nieuwe markten aan voor hun veiligheidsproduct, zoals vredesoperaties en humanitaire missies. De contradictie daar, is dat NGO’s en de VN graag een conflict in een bepaald gebied snel willen beëindigen, terwijl de commerciële beveiligingsbedrijven juist een belang hebben bij het voortduren ervan.

Handen afhakken als ‘vooropleiding’

Waar dit commerciële aspect in zijn uiterste consequentie toe kan leiden, wordt duidelijk in de documentaire Child Soldiers Reloaded, waarin een beeld naar voren komt van het wervingsbeleid van deze PMC’s. Vanaf het moment dat de Amerikaanse overheid minder geld beschikbaar stelde voor hun veiligheidstaken in Irak (terwijl het Amerikaanse leger zich langzaam terugtrok) begonnen ze steeds goedkopere soldaten te rekruteren om hetzelfde werk te kunnen doen. Omdat het private ondernemingen zijn stelde er niemand vragen omtrent dit beleid, wat ervoor zorgde dat er in Irak tenslotte voormalig kindsoldaten werden ingezet uit ontwikkelingslanden als Sierra Leone, die een verleden hadden van mensen met kapmessen ledematen afhakken. Er werd in het Amerikaanse congres in 2010 wel onderzoek gedaan naar de problemen met de PMC’s en het verdwijnen van 30 tot 60 miljard dollar door verspilling en fraude, maar het onderwerp van de werving van voormalig kindsoldaten bleef daarbij buiten beschouwing. Niet alleen vanuit humanitair oogpunt is dit soort rekrutering zeer verwerpelijk, want alle jeugdtrauma’s komen bij deze mensen weer naar boven in nieuwe oorlogsgebieden waar zij worden ingezet (in hun thuisland zijn zij zeer kansarm dus een ‘keuze’ is het niet bepaald), maar daarmee vormen ze ook een groot veiligheidsrisico voor reguliere legereenheden, omdat ze nooit voor hun trauma’s zijn behandeld.

Uitbesteding is controleverlies

We leven tegenwoordig in een cultuur van uitbesteding en realiseren ons met het oog gericht op de kostprijs (tijdelijk gebruik maken van iemands diensten is efficiënter dan een vast contract in overheidsdienst) niet dat het aspect van commercie onvermijdelijk een gebrek aan overheidscontrole met zich meebrengt, wat voor de overheid beschamende effecten kan hebben bij misdragingen van ingehuurde krachten, alsook een ondermijning van de mensenrechten van degenen die zich door dergelijke bedrijven laten inhuren. Een samenleving met een te grote overheidsbemoeienis leidt tot stagnatie van de economie en inperking van de vrijheid van burgers, maar een samenleving die te weinig controle uitoefent en te weinig richtlijnen geeft voor een professionele, veilige en ethische manier van werken leidt op den duur tot anarchie en corruptie op alle niveaus van het politieke systeem. Amerika heeft ondervonden hoe gehaat ze was onder de bevolking van Irak vanwege het gedrag van de private contractors en dat bracht het algemene doel van de missie, de politieke boodschap dat de VS daar niet waren als bezettingsmacht, maar om een bijdrage te leveren aan de vrijheid en democratie voor de Irakezen, in gevaar. Nu zitten we met een nog veel hypocrieter gegeven, dat de vrijheid en veiligheid in conflictgebieden wereldwijd wordt gegarandeerd door ingehuurde soldaten die zelf uit militaire brandhaarden afkomstig zijn, waarbij de beelden van allerlei verschrikkingen en misdaden waar ze vaak gedwongen (en gedrogeerd) aan hebben meegedaan als kind, nog op hun netvlies gebrand staan.

Sven Snijer



(3)”Het gebruik van private militaire ondernemingen in conflictgevoelige gebieden.” - Masterproef neergelegd tot het behalen van de graad van Master in de criminologische wetenschappen door (20055624) Adriaense Daphne
Academiejaar 2009-2010, faculteit rechtsgeleerdheid, Universiteit van Gent.