Een
kort bericht in de media(1) lijkt te suggereren dat er weer een nieuw meldpunt kindermishandeling
bijkomt, maar niets is minder waar. Hoewel het in de Volkskrant genoemde
initiatief van Jan Dirk Sprokkereef wel bijdraagt
aan het toch al zo hysterische karakter van het jeugdbeschermen in Nederland,
zal er met de Stichting Veilig Thuis helemaal niets veranderen ten opzichte van
de oude situatie. Voorheen werden meldingen over kinderen in de knel gedaan bij
het AMK (Advies en Meldpunt Kindermishandeling) en het SHG (Steunpunt Huiselijk
Geweld) afzonderlijk, maar sinds de Decentralisatie moest dat worden
samengevoegd in het AMHK. Dat deze samenvoeging ‘als een tang op een varken’
sloeg werd al vermeld door de voormalig Jeugdzorgbestuurder in Amsterdam Erik
Gerritsen in zijn column op Binnenlands Bestuur.(2)
Verkeerde samenvoeging
Zijn
voornaamste bezwaar was dat bij een situatie van huiselijk geweld het gevaar van
kindermishandeling zo evident was (de situatie op zich) dat er onmiddellijk ingegrepen
diende te worden en er niet apart een onderzoek naar kindermishandeling door
het AMK nodig was.
“Een extra
schakel is niet in het belang van kinderen die blootgesteld worden aan
kindermishandeling/huiselijk geweld. Het gevaar van een extra schakel is, dat
er niet in het moment wordt gehandeld. Daarmee wordt de kans op een effectieve
aanpak aanzienlijk verkleind en neemt het risico op onnodige escalatie en
beroep op dure jeugdzorg toe.”
Gelukkig
trekken politici zich in de regel niet veel aan van mensen die er verstand van
hebben en kunnen dit soort vrolijke fusies dus gewoon doorgaan, al weet dan opeens
niemand meer waar er gemeld moet worden. Het AMHK heeft nog geen
naamsbekendheid en het bekt ook niet lekker, dus daarom werd het al gauw Veilig Thuis genoemd, waar precies hetzelfde
gebeurt als bij het vroegere AMK. Met de officiële bekendmaking van Stichting
Veilig Thuis als ‘het nieuwe meldpunt’ voor kindermishandeling moet het voor
professionals die door de bomen het bos niet meer zien met Bureau Jeugdzorg, jeugdbescherming,
Kinderbescherming, AMK, AMHK, Veilig Thuis, sociaal wijkteam, OKA, Jeugdbeschermingplein, beschermtafel,
ZBO, ZAT-team, etc, duidelijk worden waar ze naartoe moeten in eerste aanleg.
Meldcode voldoet niet
Maar
helaas is dat nog niet voldoende, want het blijkt dat de Meldcode uit 2013 veel te weinig meldingen oplevert volgens de belanghebbenden, terwijl uit het veld
juist geluiden komen dat er teveel wordt gemeld en dat de meeste meldingen geen
inhoud hebben. De meldcode voor ziekenhuizen gaf een resultaat van 97% meldingen
waar er niets aan de hand was!(3) Door het overschot aan meldingen komt men bij de gemeenten aan de serieuze probleemgezinnen niet toe, want Veilig Thuis heeft een wachtlijst van drie maanden. Desondanks wordt er opnieuw een oproep gedaan
door Sprokkereef en staatssecretaris Van Rijn aan alle hulpverleners en mensen
die met kinderen werken om toch maar zoveel mogelijk te melden, ook als er al
hulpverlening op gang gekomen is. Dit in combinatie met het doorbreken van het
beroepsgeheim door artsen en ggz-specialisten geeft het treurige beeld van een
overheid die zich als een dom schaap laat leiden door mensen wiens brood het is
om zoveel mogelijk gezinnen overhoop te halen. Dure, traumatiserende en vaak
volstrekt onnodige onderzoeken naar kindermishandeling, we lijken er maar geen
genoeg van te krijgen.
In
weerwil van het overbekende feit dat professionals huiverig zijn om meldingen
te doen bij Veilig Thuis, juist vanwege het escalerende effect hiervan op
gezinssituaties probeert men van overheidswege nog steeds uit alle macht nog
meer meldingen te genereren. Die leiden niet alleen tot een bedroevend resultaat van veel loze meldingen, maar bij een eventueel
vervolgtraject onder jeugdzorg zien we dat bij gezinnen waar de situatie echt
ernstig is er helemaal geen garantie bestaat voor kwalitatief goede hulp aan ouders
en kind. De strategie blijft vooralsnog ongewijzigd, meer kinderen binnen harken met dezelfde ondeskundigheid in het verdere
verloop van een ondertoezichtstelling of uithuisplaatsing. We zijn nu zoveel
jaar en een complete Decentralisatie verder, maar er wordt nog steeds vanuit
dezelfde mentaliteit gedacht van signalering en melding, in plaats van kwalitatief hoogstaande jeugdhulp die vertrouwen schenkt aan ouders en professionals.
Machtsmisbruik door Wijkteams
Kort
geleden nog was er het bericht (4) dat de sociale wijkteams hun macht
misbruiken en dreigen met ondertoezichtstellingen of uithuisplaatsing als ouders
zich binnen het vrijwillige kader niet laten dwingen om aan alles te gehoorzamen wat
de hulpverleners hen opleggen. Er is al vaak voor gewaarschuwd dat een
decentralisatie niet zou helpen de jeugdzorg-mentaliteit te veranderen als er
niets veranderde aan de rechtspositie van ouders. Die rechtspositie is -afgezien van het tuchtrecht- alleen maar verslechterd en hetzelfde grijze gebied
tussen vrijwillige hulp en gedwongen hulp dat Bureau Jeugdzorg tot zo’n gehate instantie
maakte, zal ook de ondergang worden van de sociale wijkteams. In de
realiteit is geen plaats voor een ‘grijs gebied’, want het is ingrijpen of niet
ingrijpen en als je niet weet waar je mee bezig bent doe je het op twee fronten verkeerd. Te vroeg én te laat ingrijpen en in beide gevallen boze ouders en
schreeuwende krantenkoppen. Denkt de overheid werkelijk dat met deze machtsverhouding
tussen hulpverleners en cliënten, met mooie beloften maar in een sfeer van
wantrouwen en grote ondeskundigheid bij de bemoeienis met gezinnen door Veilig Thuis en Wijkteams, kinderen
in Nederland binnenkort veilig zullen zijn?
Er
is geen enkel meldingspercentage te bedenken dat de onkunde en de handelingsverlegenheid
van jeugdbeschermers kan goedmaken, maar er is wel meer geld te verdienen met meer
gedwongen maatregelen, dus misschien loopt alles wel volgens plan. Het is maar
aan welke kant van de streep je staat, want voor sommige instanties en stichtingen
is gevaren signaleren hun broodwinning. Zij helpen niemand, maar maken wel
iedereen bang. Een paar jaar terug zei Sprokkereef in een tv-uitzending namens
Jeugdzorg Nederland nog dat een groot probleem bij het melden was dat de
meldingen niet op naam van het kind werden geregistreerd, maar op naam van de
melders. Op die manier kon niet worden gezien hoe vaak er was gemeld per
gezin/kind, waardoor er vaak te laat werd ingegrepen. Dit probleem was toen al jaren bekend en het is nog steeds niet opgelost, maar evengoed wil men wel
graag meer meldingen zonder deze zelf effectiever te verwerken. (5)
Jeugdzorg'professionals'
Over
de deskundigheid van Bureau Jeugdzorg schrijft jeugdzorgkenner René Clarijs in
zijn artikel(6) ‘De dreigende beleidsklucht van de Transitie Jeugdzorg’ (2012):
“In Nederland
zijn er 50.000 kinderen die niet thuis wonen, bij hun ouders, broertjes en
zusjes. We weten hoeveel pijn en schade (trauma’s) uithuisplaatsingen betekenen
voor zowel kinderen als ouders. Toch blijven we uit huis plaatsen, we hebben in
ons Nederlands denkpatroon blijkbaar geen andere oplossing. De jeugdzorg is er
om ouders en kinderen te helpen bij pijn en onvermogen, maar door het eigen
sectorale onvermogen bezorgt ze elk jaar weer pijn bij honderdduizenden
Nederlanders.”
De vernietigende kritiek van Clarijs en veel andere jeugdzorgexperts ten
spijt blijft de overheid aan de leiband lopen van mensen en organisaties die
willen doen geloven dat er nog te weinig kindermishandeling gesignaleerd
wordt, terwijl het probleem voor het grootste deel achter de deur van Bureau
Jeugdzorg, de RvdK en het Wijkteam moet worden
gezocht. Als kinderbeschermingstrajecten professioneler en tot meer
tevredenheid zouden verlopen voor ouders en kinderen, zouden er
vanzelf meer professionals bereid zijn om een melding te doen en het zekere
voor het onzekere te nemen bij twijfel over kindermishandeling. Maar
al jaren is bij jeugdzorg het middel erger dan de kwaal en daarom komt er
van deze meldcode net als van zoveel anderen in de praktijk niets terecht.
Sterker nog, als jeugdzorg een vertrouwenwekkende organisatie was en als het wijkteam
professionaliteit en deskundigheid uitstraalde dan liepen ouders daar uit zichzelf naar binnen. Dan zouden huisartsen er graag naar doorverwijzen en niet enkel om
aan de ‘volumebeheersing’ van de gemeente tegemoet te komen. Helaas draait het bij
het Nederlandse jeugdbeleid, ondanks hevige emotionele betrokkenheid van
menigeen en een perverse nadruk op het kinderleed in de eerste plaats nog altijd om geld en niet om het welzijn en de veiligheid
van kinderen.
Sven Snijer
(1)http://www.volkskrant.nl/binnenland/aanpak-kindermishandeling-aangescherpt-nieuw-meldpunt~a4389133/
(2)http://www.binnenlandsbestuur.nl/sociaal/opinie/columns/amk-shg-niet-van-tweeen-een.9013313.lynkx
(4)
Melding
'onveilig gezin' vaak onterecht https://blendle.com/…/meldi…/bnl-dgnijmegen-20160930-7085381
