Los
van de vanzelfsprekende waarde die ouders hebben in biologische en verzorgende
zin -een kind op de wereld zetten, het voeden en voorzien van alle
noodzakelijke levensbehoeften, het overdragen van een basale kennis van mens
& maatschappij vanuit de eigen ervaringswereld of met behulp van de opvoedingsdeskundigheid
van artsen, pedagogen, psychologen en anderen die er hun beroep van hebben gemaakt-
doel ik met deze titel vooral op de juridische betekenis van het ouderschap. In
onze kind-gecentreerde samenleving is het een vanzelfsprekendheid geworden dat
er niets kostbaarder en heiliger is dan het onschuldige en onbedorven kind dat
beschermd moet worden tegen een boze buitenwereld, om te beginnen tegen de
eigen ouders. (1) Het ‘belang van het kind’ is in die zin dan ook het belang
van zijn/haar ouders overstegen en is in de eerste plaats komen te liggen in de
schoot van de zorgprofessionals, of iedereen die zichzelf zo durft te noemen. De
rechtspositie van ouders in het civiel recht is bij voorbaat een verdachte
entiteit, vooral wanneer het een strijd betreft tussen jeugdbeschermers en
ouders. (2) Het recht van de ouder staat nagenoeg gelijk aan egoïsme en pedagogische
blindheid, want het recht van het kind staat er diametraal tegenover aan de
kant van de jeugdbeschermers. De professionals moeten de minder begaafde ouders
(dat wordt vaak gesuggereerd) uitleggen wat ze ‘verkeerd’ doen en waarom zij met
hun denken en handelen een gevaar zijn voor het belang van hun kind.
Veel gelukkige
kinderen in Nederland
Mijn
voorstel is om het eens om te draaien en het belang van het kind primair te leggen
bij het eigen gezin en de mensen die de verantwoordelijkheid hebben genomen om een
kind op de wereld te zetten en er voor te zorgen. Opvoeden gaat niet altijd
goed en daarom moeten er instanties zijn die er op toezien dat het in extreme
gevallen mogelijk is dat de ouders (tijdelijk) van hun taak als opvoeder worden
ontheven. Maar we weten ook dat in Nederland net als in een paar Scandinavische
landen de gelukkigste kinderen ter wereld wonen, dus de aanname dat ouders vaak
een bedreiging vormen voor de veilige ontwikkeling van het kind, is per
definitie een verkeerd vertrekpunt. Het uitgangspunt behoort te zijn dat ouders
het over het algemeen goed doen en het beste met hun kinderen voor hebben, maar
dat ze de opvoeding door omstandigheden zoals ziekte, echtscheiding, schulden,
kind-eigen problematiek (autisme, ADHD, laag IQ, etc) niet altijd naar hun
beste vermogen invullen. Indien ze daar op tijd hulp bij krijgen die
toepasselijk is en georganiseerd vanuit de gezinsdynamiek, zullen de meeste
ouders het al gauw weer op eigen kracht kunnen. Zoals hoogleraar Ido Weijers
heeft gesteld hoeven ouders geen perfecte opvoeders te zijn, maar de opvoeding
moet goed genoeg zijn. Niemand kan voldoen aan het ideaal van de pedagogische boekjes,
ook de gezinsmanagers zelf niet (en vaak hebben die niet eens kinderen).
Gezinsleven staat
niet centraal
Er
zijn twee redenen waarom jeugdbeschermers in de praktijk deze gezinsgerichte
benadering niet als uitgangspunt nemen. Ten eerste is de focus van de jeugdzorg
in Nederland afwijkend van veel landen om ons heen uitgesproken negatief.
Niet het welzijn van het kind, maar
het belang van het kind staat
centraal. Het ‘belang van het kind’ is een juridische formule en geen
psychologisch/medische diagnose. Het kind krijgt nadrukkelijk een belang
toegewezen dat afwijkt van het belang van zijn/haar ouders, terwijl dat
kind-belang ook voor een aanzienlijk deel samenvalt met het belang van de
ouders (recht op gezinsleven). (3) Het welzijn van het kind, zou namelijk anders
dan het belang van het kind, zowel de veiligheid van het kind als de inbedding
in het gezinsleven omvatten en goede integrale gezinshulp als prioriteit
hebben. Dat is nu niet het geval, omdat het kind door het systeem juridisch
wordt geïsoleerd met haar taalgebruik. De obsessie van hulpverleners met het ‘gevaar
voor het kind’ en de ‘veilige ontwikkelingsbedreiging’ (met vanzelfsprekend de
biologische ouders als hoofdverdachten) wordt veroorzaakt door de fanatieke
mishandelingslobby (4) die alle hulpverlenende instanties één voor één in
gijzeling neemt. De tweede reden voor de negatieve insteek bij gezinshulp is de
handelingsverlegenheid van jeugdzorg/ jeugdbeschermers zelf, bij gezinnen waar
het gevaar voor het kind evident is. (5) Daar waar te laat wordt ingegrepen bij
zware en aantoonbare kindermishandeling, vallen er slachtoffertjes die de
krantenkoppen halen en van de weeromstuit leidt dat weer tot een doorgeslagen jeugdzorgbeleid,
waar een ‘Taskforce-kindermishandeling’ de schijn moeten wekken dat er nu wel professioneel
zal worden gehandeld. In werkelijkheid leidt het meestal tot meer verdachtmaking
van normale ouders, die door jeugdbeschermers worden behandeld alsof ze ieder
moment een psychose kunnen krijgen of er al jarenlang een pervers genoegen in
scheppen hun eigen kind ziek te maken (De Veilig Thuis-razzia’s die grote
sympathie genieten van de huidige minister van VWS). (6)
Hulpverlener als
roofdier
Het
belang van de ouder/ ouderschap is een waarde (vrijwel zonder rechtswaarborg)
dat van verdachtmaking vrijgemaakt moet worden. Het mag niet bij voorbaat een
egoïsme zijn, maar dient opgevat te worden als een natuurlijke behoefte om te
strijden voor -en het beschermen van- het eigen kroost. De vijand is niet
altijd een bloeddorstig wild dier of een mens met criminele intenties, want het
kan in ons huidige stelsel van jeugdhulpverlening net zo goed de hulpverlener
zelf zijn die het grootste gevaar vormt voor het gezinsleven. (7) Met het
ondermijnen van de rechtspositie van ouders, bestaande uit het schrappen van
het recht op een advocaat tot het moment dat het dossier naar de Raad voor de Kinderbescherming
wordt gestuurd, in samenhang met het systematisch toepassen van ‘drang &
dwang’ door wijkteams, waarbij ouders vaak niet weten wat ze te wachten staat
als ze niet ‘vrijwillig’ meewerken omdat ze niet worden voorgelicht over procedures of hun rechtspositie, is het ouderschap feitelijk vogelvrij
verklaard. (8) Het mag geen verbazing wekken dat dit soort methoden juist in
Rotterdam zijn
begonnen toen Hugo de Jonge daar wethouder van jeugdzaken was, die ze nu als minister met een misselijkmakend enthousiasme ook op landelijk
niveau bezig is aan te prijzen. Dreigen met de rechter indien ouders een meningsverschil
hebben met de ‘hulpverleners’ in het vrijwillige kader (9) gebeurt nu nog vaker
dan bij het oude en gehate Bureau Jeugdzorg en van 'Eigen Kracht' -dat het toverwoord
was om ouders, maar ook Kamerleden over de streep te trekken bij die verfoeilijke
Transitie- is al helemaal geen sprake meer, want alles wat goed is wordt door
dezelfde spelers van weleer (Bureau Jeugdzorg = G.I.) ingekapseld in hun
ongewijzigde mentaliteit en juridische structuur.
Kind plaatsen
zonder dossier
Ik
heb zo langzamerhand een broertje dood aan het belang van het kind. Het is een
nietszeggende term die door ‘Jan en alleman’ geclaimd wordt en die ieder
voorstel voor betere jeugdhulp -hoe krom en ondoordacht ook- sympathiek maakt
en altijd extra subsidie kan losmaken omdat niemand kindertjes in de kou wil
laten staan. We zijn geen harteloze mensen, maar wel een beetje kortzichtige
mensen. Wie niet het juridische ‘belang van het kind’ voor de bijziende ogen
houdt, maar het integrale welzijn van het kind, zal zich richten op de
begeleiding van kinderen tot aan de volwassen leeftijd. Dan hoeven we niet als
konijnen in de koplampen van een auto te staren naar het onmiddellijke gevaar (dat
we ‘vermoeden’) waar het kind van gered moet worden ten koste van alles. De
meeste ‘redders’, zowel melders als hulpverleners, hebben na drie tot vijf jaar
geen idee meer hoe het met het kind gaat, waar het woont, wie zijn verzorgers
zijn, etc. Het kind verdwijnt in de molen van het systeem en wordt een ‘herhalende
breuk’. (10) De stoornis waarmee het ooit uit huis werd geplaatst is niet professioneel
behandeld en het kind blijft problematisch gedrag vertonen, zodat het bij meerdere
instellingen en pleegplaatsingen mis blijft gaan. “Het verleden, daar praten we
niet meer over” zei recentelijk een hulpverlener die de verantwoordelijkheid
heeft gekregen voor een kind dat zwaar getraumatiseerd werd afgeleverd bij een
pleeggezin (dat er niet eens het dossier bij kreeg!) dat nooit behandeling had
gekregen. Reden dat het kind ook hier weer ‘mislukte’ en dat de pleegouders,
ondanks alle liefde en inspanningen voor het kind de handen er vanaf moesten trekken,
omdat het eigen gezin eronderdoor dreigde te gaan. (11) En dan spreken we over
kinderen waar er werkelijk iets aan de hand is in de thuissituatie, niet over
de vals beschuldigde ouders die hun normale kind naar de ondergang zien gaan in
het falende jeugdzorgsysteem.
Wiens belang wordt
eigenlijk gediend?
‘Waar
is hier het belang van het kind?’, vraag ik me regelmatig af als verhalen zoals
deze mij uit eerste hand bereiken. Een kind uit een gezin weghalen is
makkelijk, maar een kind rehabiliteren is blijkbaar een stuk moeilijker.
Niet-behandelde kinderen met zwaar (seksueel) trauma zijn in de jeugdzorg
helaas geen zeldzaamheid en het leerniveau van veel van deze kinderen gaat in de
instellingen vaak flink naar beneden, soms van VWO naar Vmbo-niveau. In
pleeggezinnen kan het goed gaan, maar om verschillende redenen is het niet
altijd een succes, met name als het kind vervreemd wordt van de eigen afkomst. Ondanks
dat er een permanent tekort is aan goede pleegzorg blijft men doorgaan met
‘meer kinderen op de radar krijgen' van de zorgprofessionals, aangestuurd door
de mishandelingslobby en een zeloot van een minister. (12) Zelfs de Augeo
Foundation, de ‘Moeder aller meldingshysterici’ begint door te krijgen dat
kinderen onder toezicht van jeugdzorg niet altijd beter af zijn, dus hoe lang
duurt het nog voordat men zich realiseert dat kinderen geen nummer zijn op de
kaart van de afhaalchinees? Er zijn talloze voorbeelden van het claimen van een
bepaald belang, een historische erfenis of de stem van een maatschappelijke
groep, door de meest onwaarschijnlijke personen of partijen. De middeleeuwse
heldin Jeanne D’ Arc werd achtereenvolgens geclaimd door de katholieken, de socialisten
en de rechts-extremisten, maar ook de republikeinse president Nicolas Zarkozy identificeerde
zich nadrukkelijk met de Maagd van Orleans tijdens de verkiezingen. De
Vaderlandse zeeheld Michiel de Ruyter werd tijdens de Tweede Wereldoorlog op affiches
afgebeeld om Nederlanders te rekruteren voor de waffen-SS, om te gaan vechten
tegen de communisten aan het Oostfront. We weten dat De Ruyter staatsgezind was
met sympathie voor de liberale ideeën van de gebroeders De Witt, dus zeker geen
fascist, maar dat maakte niet uit voor degenen die zijn nagedachtenis konden
gebruiken voor hun eigen doeleinden.
Het kind als professionele
vrijbrief
Het
‘belang van het kind’ is als term ondertussen zelf een mishandeld en misbruikt
kind geworden, want het kan niet tegenspreken. Het kan niet vertellen dat de
volwassenen die haar claimen spreken voor hun eigen salaris en
organisatiebelang/ reputatiebelang, wraakzucht en geldingsdrang (ouders en
hulpverleners) en niet op de eerste plaats voor haar welzijn en integraal
levensgeluk. Het kind wordt onder de twaalf jaar in de rechtszaal niet gehoord
en zelfs als het mag spreken weten we niet door welke volwassenen en met welke
motieven het is beïnvloed, (13) op een leeftijd dat het de eigen lange
termijn-belangen nog niet kan overzien en denkt dat de volwassenen die het
dichtste bij zijn, weten wat goed is. Welk belang is er gediend als een kind door het ontbreken van behandeling wel moet mislukken in het jeugdzorgtraject
en zo jarenlang een bron van inkomsten vormt voor allerhande van hulpverleners en
organisaties? Welk belang wordt gediend met hulpverlening die de ouders in de
houtgreep neemt, met de dreiging naar de rechter te stappen als ze niet
meewerken aan de voorgestelde standaardhulp, terwijl de ouders zelf een goed
stel hersens hebben en graag een bepalende stem hebben in hoe en wat er voor
het kind gedaan kan worden? Is gehoorzaamheid aan het juridische apparaat van
jeugdzorg in het belang van het kind of is het kind het alibi waarmee jeugdzorg
gehoorzaamheid kan afdwingen? Ik stel natuurlijk vragen waar het antwoord al in
besloten ligt, precies zoals jeugdzorg haar onderzoeken uitvoert; “Waardoor
wordt de ontwikkeling van het kind bedreigd?” Het brein gaat op zoek naar de ‘dreigende
signalen’ want het is geprogrammeerd door de evolutie om met antwoorden te
komen of pogingen daartoe.
Het welzijn van
het kind
De
juiste vraag voor hulpverleners moet zijn: “Hoe kunnen we bijdragen aan het
welzijn van het kind?” Dan kunnen veel problemen al snel verholpen worden of
hulpvragen beantwoord. In veel gevallen kan dan met vrijwillige hulp worden
volstaan, die ook nog eens door vrijwilligers geleverd wordt (homestart,
maatjeshulp, etc). De professionals kunnen zich dan concentreren op de gezinnen
waar écht iets aan de hand is en daar mag dan wat meer tijd en geld aan besteed
worden. En omdat de hulpvraag/gevaar voor het kind daar duidelijker zichtbaar
zijn, hoeven ‘onderzoeken’ niet zo lang te duren en kan meteen dwang worden
ingezet als ouders geen inzicht hebben ‘in de eigen problematiek’. Dan moet dat
wel bevestigd worden door alle betrokkenen eromheen, zoals huisarts, therapeut,
sociaal werk, school, buren, familie en niet het resultaat zijn van teamoverleg
in het ‘stamcafé’ (vergaderkamer) van de Gecertificeerde Instelling, want
natuurlijk zijn die het met elkaar eens. (14) Het welzijn van het kind moet
leidend zijn en dat kan soms betekenen dat het gescheiden wordt van de ouders,
maar slechts voor zolang als dat nodig is.
De strijd met
jeugdzorg
Het
belang dat ouders hebben bij hun kind mag nooit verdacht worden gemaakt, tenzij
onomstotelijk is bewezen dat ouders door zware persoonlijke problematiek het
welzijn van hun eigen kinderen niet kunnen waarborgen. Maar zelfs dan hebben
ouders en kinderen recht op begeleide omgang, met een frequentie die niet leidt
tot vervreemding. Er zijn biologische ouders en pleegouders die een goede
verstandhouding hebben met elkaar, dus het lijkt een logische aanname dat juist
veel ‘strijdende ouders’ (het toppunt van kind-beschadigend gedrag volgens
jeugdzorg) in veel gevallen goede redenen hebben om zich te verzetten tegen de
hulpverlening. Namelijk, een rechtmatig belang bij de opvoeding van hun eigen
kind en het recht om niet beoordeeld/veroordeeld te worden op basis van
aannames, roddels, veronderstellingen, onderbuikgevoelens of regelrechte
leugens. (15) Weggezet op basis van professionele ‘zorgen’ omtrent het kind,
waarvan de inhoud zich vaak pas bewijst als het kind al onder de hoede is van
de ‘beschermers’. Het nieuwe kabinet is net als de voorgaande kabinetten bezig de
rechten van ouders verder te ondermijnen en ze bedreigt daarmee het welzijn van
kinderen. Overheid en jeugdbeschermers hanteren een vocabulaire dat consequent
een wig drijft tussen ouders en kinderen, omdat de hulpverleningsindustrie dit
wenst en de overheid liever de andere kant op kijkt, terwijl ze woorden bezigt
die betrokkenheid suggereren. Het gaat vooral om de indruk die gewekt wordt. Even
huilen om het kinderleed, even stoer doen met een nieuwe Taskforce en dan dezelfde
amateurs hun goddelijke gang laten gaan als voor de Transitie. Lekker bezig Hugo!
Sven Snijer
(5)
https://www.ad.nl/binnenland/sharleyne-8-is-gewurgd-en-van-de-tiende-verdieping-gegooid~a0dae3af/
…voor de
intensivering van de taken van Veilig Thuis naar aanleiding van de aanscherping
van de meldcode en de radarfunctie Veilig Thuis. Het gaat om een bedrag van €
11,9 miljoen in 2018 oplopend tot € 38,6 miljoen structureel vanaf 2021
(9)
https://www.advokatenkollektief.com/verplichte-jeugdhulp-opleggen-dat-mag-alleen-de-kinderrechter/
(10)
https://narita.nl/beau-five-days-inside-of-a-bubble-hoe-het-er-in-de-jeugdzorg-echt-aan-toe-gaat/
