Sinds
lange tijd trekt de Partij van de Arbeid uit verkiezingsdebacles de conclusie
dat ‘de kiezer de boodschap niet begrepen heeft’, want zelfreflectie is de
sociaal-democraten geheel vreemd. Zo konden we bij Buitenhof afgelopen zondag (1)
weer getuige zijn van een indrukwekkend staaltje probleemontkenning door PvdA-partijvoorzitter Hans Spekman, die
met de analyse dat het PvdA-VVD kabinet ‘niet aan de verwachtingen had voldaan’
van zijn achterban een eigen uitvoering gaf aan het adagium van de domme kiezer
die het maar niet wil snappen.
Hoe
moet je een socialist nu toch uitleggen wat socialisme is? Ik waag nog één keer
een poging. Socialisme = gelijke rechten voor iedereen. Rechten die collectief
zijn geregeld, zodat burgers niet afhankelijk worden van de liefdadigheid van
anderen, maar vanuit hun eigen waardigheid als mens over die rechten kunnen
beschikken. Rechten die op geen enkele manier voorwaardelijk kunnen worden gesteld
door de persoonlijke mening van deze of gene, maar die zijn gegarandeerd waar
men in Nederland ook mag wonen. En dat is nu precies wat er met de
decentralisatie, waar de PvdA van harte aan heeft meegewerkt, niet meer is
gegarandeerd. In plaats daarvan krijgen
we nu zwetsverhalen van staatssecretaris Martin van Rijn (2) en Hans Spekman
over de liefde die in de samenleving moet terugkeren. Een kotsverhaal, omdat
liefde opgevat als zorgen voor je dierbaren, je naasten, je buren, enz, volkomen
los dient te staan van gegarandeerde rechten. Sociaal en betrokken zijn is een
eigen keuze en geen overheidsbeleid. Iedereen mag voor zichzelf bepalen hoe
sociaal en betrokken hij of zij wil zijn of hoe eenzelvig hij door het leven
wil gaan. Daar zijn geen verkiezingsprogramma’s voor, maar psychologen, dominees
en mental coaches.
De vernedering om van anderen afhankelijk te worden
De
collectieve voorzieningen die in ons land bestaan zijn juist ingevoerd om
mensen de vernedering te besparen van anderen afhankelijk te worden die
persoonlijke dankbaarheid betuigd moet worden, omdat dit de gelijkwaardigheid
van mensen als burgers van deze samenleving in de weg staat.
Daarom zorgt de
kerk niet meer voor de armen, maar de Staat. Daarom zijn de meeste scholen
tegenwoordig ook openbaar en niet confessioneel, omdat we willen dat universele
waarheden (wetenschappelijke waarheden) de boventoon voeren en geen
particuliere overtuigingen van groepjes mensen. Wat moet de gehandicapte in
2016 waarvan alle voorzieningen worden wegbezuinigd met het begrip ‘liefde’ of
met zo’n non-term als participatie? Het participeren wordt ze juist onmogelijk
gemaakt, want het kabinet zegt dat de burger het lekker zelf mag uitzoeken. Ze
mogen nu een rondje doen binnen eigen familiekring (3) om te zien of er mensen
zijn die ze ergens naartoe willen brengen, nu o.a. het busjesvervoer is
wegbezuinigd. En er zijn vast mensen die dat willen doen, maar die liefde is
een mogelijkheid, geen gegeven. En niet iedereen heeft familie die kan
inspringen. Zelfs als er hier en daar oplossingen gevonden worden voor
wegvallende voorzieningen, dan zijn die nog steeds niet ‘sociaal’ al probeert
Spekman dit zichzelf en zijn in de opiniepeilingen wegzinkende partij aan te
praten. Dan heet het een soort naastenliefde die in de slipstream van de post-christelijke
samenleving ergens nog een echo heeft. Echt sociaal beleid is collectief
geregeld en gegarandeerd, geen goodwill. Maar daar denkt dominee Spekman
tegenwoordig heel anders over…
Sven Snijer
