zondag 23 oktober 2016

Zelfhaat voor blanken


Beste Anja Meulenbelt,

Wat ben ik verrast door je nieuwe cursus zelfhaat voor blanke mensen.(1) Het heeft me compleet de ogen geopend, want ik weet nu dat linkse mensen nog gekker zijn dan ik al dacht. Schuldgevoel over een bevoorrechte ‘witte’ huidskleur (wat een ‘zwarte’ tribale manier van spreken overigens) is juist iets dat we na meer dan veertig jaar antidiscriminatie-hersenspoeling van de linkse inquisitie een beetje van ons af hadden afgeschud, maar blijkbaar hebben we er zoveel jaar na Pim Fortuyn nog steeds niet helemaal mee afgerekend getuige jouw old-school initiatief. Hadden we in het verleden de keuze tussen een racist of géén racist zijn, sinds de ‘ruk naar rechts’ is er godzijdank de mogelijkheid gekomen om mensen ook van links-fascisme of van ‘landverraad’ te kunnen beschuldigen als de uitverkoop van onze eigen cultuur en normen en waarden weer eens alle spuigaten uitloopt. We hebben zelfs zoveel vordering gemaakt op dit gebied dat ook linkse intelligentsia begrijpen dat andere culturen en religies als bijvoorbeeld de islam niet alleen maar een culturele verrijking betekenen voor ons land, maar in bepaalde opzichten ook een bedreiging zijn voor de hier geldende cultuur, wetten en verworvenheden. Maar dat zal jou niet lekker zitten Anja, en dus is het de hoogste tijd om een slachtoffercategorie naar voren te halen waar jij voor in de bres kunt springen zonder gehinderd te worden in de beeldvorming door religieuze aanslagen en die politiek neutrale groep waar je naar op zoek was heet ‘zwarte mensen’. Een minderheidsgroep die zich veilig gediscrimineerd kan voelen zonder zelf voor die discriminatie aanleiding te geven door religieus fanatisme of culturele achterlijkheid. Zwarte mensen delen immers vaak in het blanke christelijke geloof, dus op dat punt zijn ze niet verdacht en ze hebben zich in kleding en westerse gewoonten in zo’n hoge mate aangepast aan de hier geldende normen dat ze ook daar onbesproken zijn, afgezien van zo’n subcultuur als gangsterrap, maar daar wordt meestal de hele groep niet op aangekeken.

Blanke slavenhalers

Wie de blanke bevoorrechte mens zich schuldig wil laten voelen over zijn huidskleur als zichtbare manifestatie van zijn geconstrueerde superioriteitsgevoel kan geen beter slachtoffer opvoeren dan de schrijnende Zwarte Piet-slachtoffers en de gruwelijke uitsluitingsrituelen die daar in de samenleving mee verbonden zijn. Laten we het vooral nog eens hebben over de koloniale tijd en de slavenhandel en wederom verzwijgen dat zwarte stamhoofden graag hun eigen stamleden en krijgsgevangenen van naburige stammen verkochten aan de blanke slavenhalers, want dan zou het eeuwige slachtoffer-spelletje meteen bedorven zijn. De schuld moet wel eenzijdig bij die walgelijke blanke mensen liggen en het trauma moet -zonder eigen verantwoordelijkheid- vele eeuwen doorwerken, zodat zwarte mensen van nu geheel buiten hun eigen schuld om de hele dag in de coffeeshop hangen met een biertje in de hand en een joint in de mond, levend van een uitkering. Ik kan me nog goed herinneren dat ik zelf racistisch was als kind, omdat ik het met de paplepel kreeg ingegoten. Zwarte mensen deugden niet (geen enkele allochtoon) en de kunst daarbij was om ze nooit als individu te zien, maar als deel van een ras. Je kunt het beste mensen wegzetten als soort wanneer je ze niet als persoon leert kennen, omdat een persoonlijk contact algemene beweringen zou kunnen ondergraven over de groep waar ze onderdeel van zijn. Mijn racisme verdween op latere leeftijd, toen ik wel persoonlijk in contact kwam met intelligente en ontwikkelde mensen van allerlei huidskleuren en culturele achtergrond. De overtuigingen en het ontwikkelingsniveau dat ik met andere mensen kon delen oversteeg culturele en raciale verschillen, maar dat moest ik zelf ondervinden en kon niet aangeleerd worden door antidiscriminatie-dwang, want dat hield mijn vooroordelen alleen maar langer in stand.

'Witheid als machtsstructuur'

Wat mij een beetje choqueert aan jou cursus Anja, is dat je nu een bepaald (schuld)bewustzijn op gang wilt brengen op basis van een raseigenschap om racisme te verminderen. Jij wil niet dat ik me ‘mens’ voel, maar dat ik mezelf identificeer als een ‘witte’ Nederlander om er achter te komen in welke bevoorrechte en overheersende positie dat mij stelt in deze cultuur. Ik moet je zeggen dat ik mijzelf in verschillende posities ervaar (blogger, huisman, gezinsmens, rechts denkend, middelbare leeftijd, spiritueel, intellectueel, enz), maar een koloniale overheersing over mijn zwarte medemensen heb ik nooit zo gevoeld. Zeker niet als er weer eens een paar Marokkanen of Surinamers in een grote BMW voorbij komen in Amsterdam West -al dan niet met kettingen behangen en de achterbank vol met ‘bitches’- terwijl de agressieve muziek uit veel te grote boxen door de straat stampt. Dan voel ik me niet direct de grote blanke baas moet ik je zeggen. 

En ook het feit dat de hulpjes van Sinterklaas niet meer zwart zijn geworden door het roet in de schoorsteen, maar nu opeens zwart zijn geboren omdat jij dan harder ‘discriminatie’ kunt schreeuwen, maakt niet direct dat ik het gevoel heb dat ik aan de winnende hand ben als blanke. Als zelfs de kinderombudsvrouw al wordt ingezet tegen mijn culturele erfenis is het toch echt een gevoel van defensie dat zich van mij meester maakt. Ook het verbond tussen de zwarte televisieprinses en beroepsgediscrimineerde Sylvana met de politiek-religieuze Turks-nationalisten van DENK geeft mij eerder het idee dat voor minderheidsgroepen die zich stiekem te weinig gediscrimineerd voelen de aanval de beste verdediging is. Als ze maar genoeg weerstand losmaken met hun irrationele en zelfbeklagende gezwam bij elke gelegenheid die zich voordoet of die ze zelf scheppen, komt het aloude racisme vanzelf uit alle hoeken en gaten weer tevoorschijn gekropen, omdat zelfs redelijke mensen het dan niet meer kunnen tegenhouden.

Volgens jouw logica Anja, moet ik jouw zelfhaat-initiatief misschien niet zien als zomaar een links idee, maar als een uiting van de soort waartoe je behoort; het vrouwvolk. Misschien kun je het niet helpen dat je zoveel onbenul en zelfbeschuldiging moet verkopen aan je blanke huidgenoten, omdat je als vrouw biologisch gezien altijd gewend bent geweest aan een ondergeschikte positie. Vrouwen zijn immers pas een paar eeuwen vrij om zelf na te denken in de westerse cultuur (in de rest van de wereld nog korter) en pas sinds de jaren zestig toen de pil werd uitgevonden mogen ze iets anders doen dan voor kinderen zorgen, dus misschien komt je gebazel wel voort uit je natuurlijke slachtofferschap onder het patronaat van de man en de verantwoordelijkheid voor hordes nageslacht. Het lijkt erop dat je vrouwelijkheid wordt geprojecteerd als ‘zwartheid’ en dat je nu je biologisch-culturele onderdruktheid zichtbaar wilt maken met een kleur die symboliseert hoe je je zelf diep van binnen voelt; duister en in de hoek getrapt. Persoonlijk kan ik me noch met jouw gevoel, noch met dat van de klagende allochtone mensen identificeren. Ik geloof dat zowel vrouwen als allochtone mensen in onze cultuur alles kunnen bereiken wat ze willen. Ik verdien veel minder geld dan Oprah, Jay-z of Beyonce en ik ben veel minder vaak op televisie dan Sylvana, maar ik gun het ze van harte. Ik zal ze niet aan de ketting leggen, opsluiten in het schuurtje in de tuin of zweepslagen geven als ze me brutaal hebben aangekeken in de camera. Zelfs het goddeloze gedraai van billen (waar de bijbel fel tegen gekant is) zal ik gewoon gedogen, maar hou alsjeblieft eens een keer op met dat oeverloze gezeur over discriminatie en de kansen die zwarte mensen niet hebben, want er zijn veel zwarte mensen die de kans niet alleen hebben, maar hem ook grijpen.

'Elk nadeel heb ze voordeel'

Ik zal je uitnodiging om op basis van mijn eigen huidskleur me schuldig te voelen over dingen waar ik niet schuldig aan ben naast me neer leggen en ik blijf naar mijn eigen levenservaring en inzicht mensen op hun persoonlijke merites beoordelen en niet op hun rasbepaaldheid. Dat geldt naar mijzelf toe niet minder dan naar anderen, want met gezeur en zelfbeklag bereik je net zo weinig als met grenzeloze zelfbeschuldiging en een martelaarschap waar niemand om vraagt. De Nederlanders hebben fouten gemaakt in het verleden, maar we hebben geen grootschalige genocide op onze naam staan en in de eeuwen die zijn verstreken hebben zwarte mensen zoveel voordelen kunnen genieten van de cultuur van hun voormalige overheerser/ onderdrukker dat langs de weg van scholing en mensenrechten veel van het vroegere leed al lang is terugbetaald. Als ik het even heel cru mag zeggen: zonder slavernij was er ook geen zwarte Amerikaanse president geweest, geen rapsterren, geen Magic Johnson, Michael Jackson, Morgan Freeman of Oprah Winfrey. 

Slachtoffer zijn moet geen beroep worden, maar deel zijn van een evenwichtige geschiedschrijving die wel de blik gericht houdt op de toekomst. Mijn kinderen zouden met een donker iemand kunnen trouwen en kinderen krijgen, maar dat zal niet gebeuren als zij worden gezien als de kinderen van de slavenbaas die geen gelegenheid voorbij laat gaan om zwarte mensen eronder te krijgen. Om even een zijstraatje te nemen naar Marokkanen; niet alleen is sinds jaar en dag bekend dat de ouders van veel moslimkinderen met geen mogelijkheid te betrekken zijn bij de schoolcarrière van hun kinderen, (2) ook de gevolgen daarvan -zoals het niet komen opdagen bij een met veel moeite door de school gerealiseerde stageplek-  valt toch moeilijk de ‘blanke onderdrukker’ in de schoenen te schuiven. Maar het geeft natuurlijk wel een mooie scheefgetrokken discussie, als je op tv kunt roepen dat allochtonen geen baan of stageplek kunnen krijgen, zonder te vermelden hoe ze aan zo’n slechte naam komen bij diverse werkgevers. En daarin verschil ik met jou Anja. Ik beoordeel zulke jongeren en hun ouders niet op hun huidskleur en zelfs niet op hun etniciteit (al laten de statistieken zien dat na aftrek van sociaal-economische factoren nog steeds bepaalde bevolkingsgroepen onevenredig hoog vertegenwoordigd zijn in de criminaliteitsstatistieken (3), maar blijf mensen zien als een individu met een persoonlijke verantwoordelijkheid en persoonlijke rechten op grond van hun lidmaatschap van deze samenleving. Dat zou jij ook eens moeten doen.  

Sven Snijer