dinsdag 19 juni 2018

De waarheid over waarheidsvinding


Vlak nadat een reële kans op waarheidsvinding in de jeugdzorg, door middel van verbetervoorstellen van ouderorganisaties en familie- en jeugdrechtadvocaten, alsmede van verschillende wetenschappers als bijdrage aan het Congres Waarheidsvinding, door het ministerie van Justitie&Veiligheid is afgeschoten door helemaal niets van deze voorstellen over te nemen in haar uiteindelijke beleidsplan voor de Tweede Kamer, (1) vernemen we in de media dat er een onderzoek zal komen naar de oorzaken van de talloze problemen in de jeugdzorg.(2) Hoe lachwekkend, dat er een jaar lang over de structurele oorzaken van die problemen gesproken is door de deelnemers, zoals de ongezonde vermenging van het zorgdomein en het juridisch domein, de slecht functionerende controlemechanismen op de zorgkwaliteit en machtsmisbruik door jeugdbeschermers en de onfrisse drang & dwang-constructie die nog meer dan voorheen normale gezinnen in het verderf stort op grond van de lichtste verdenking. Een systeem dat door de afwezigheid van feitenonderzoek al decennia voor frustratie en ellende zorgt voor ouders en kinderen, wat door minister Dekker wordt afgedaan met het advies dat het systeem slechts een ‘mentaliteitsverandering’ nodig heeft. Een misselijke manier om de grote problemen in de jeugdzorg waar ouders al heel lang over klagen te bagatelliseren, waarbij de flauwekuloplossing die door de bewindsman geboden wordt voor hen een extra klap in het gezicht is.

Beterschapsbeloften

Dit mentaliteitsprobleem bestaat inderdaad en al meer dan veertig jaar blijkt dat het niet verdwijnt met het zoveelste pakket aan ‘beterschapsbeloften’. (3) Die verlangde cultuuromslag, daar spraken ze tien, twintig jaar geleden ook al over. Het gezever over de broodnodige ‘klik’ tussen ouders en hulpverleners stamt nog uit de periode van vóór de Transitie (vanaf 2008) en daar is door de ontbrekende borging van de rechtspositie van ouders helemaal niets van terechtgekomen. Daarom is oud-advocaat Peter Prinsen een petitie gestart. (4) De hulpverleners zijn wel dichter bij gezinnen komen te staan, maar bepaald niet vriendelijker en nog minder vrijwillig. De vrije doorverwijzing naar specialistische hulp via de huisarts bleef weliswaar gehandhaafd, maar door allerlei manipulaties van huisartsen door lokale overheden probeerden ze hier toch nog een ongezonde invloed op uit te oefenen. Iets dat recentelijk in Amsterdam compleet mislukt is, door stevig verzet van de huisartsenvereniging. (5)

De Ouder en Kindadviseur
 
Zonder dergelijke verzetshaarden in de samenleving zouden burgers langzamerhand de sociale gevangenen worden van de lokale overheid. Om iedereen in hetzelfde gareel te dwingen en te doen voorkomen alsof ouders geen andere keuze hebben, worden alle schoolmaatschappelijk werkers in Amsterdam uit de scholen verbannen en daarvoor in de plaats is er nu de Ouder&Kindadviseur (OKA), die precies hetzelfde werk doet als de schoolmaatschappelijk werker, maar via het Sociale Wijkteam kan er eerder drang & dwang worden uitgeoefend en staat jeugdzorg eerder op de stoep om je kind weg te halen. (6) Dat heet in het jargon van de schlemielen in Den Haag ‘preventie’, terwijl normale burgers met gezond verstand spreken van onnodige juridische escalatie van hulpverlening. We raken in de jeugdzorg maar niet verlost van de eeuwige spagaat van ‘te vroeg’ of ‘te laat’ ingrijpen en de gevolgen van het te laat ingrijpen door handelingsverlegen jongvolwassenen (net een jaar van school waardoor ze denkbeeldig en reëel gevaar voor het kind nog niet kunnen onderscheiden) worden verhaald op ouders bij wie de hulpvraag en de zorgen om de gezinssituatie in het geheel niet alarmerend zijn. Die worden keihard aangepakt, vooral wanneer ze een beetje mondig zijn. Dat heet ‘overcompensatie’ en dat snapt een kind, maar basale psychologische inzichten of basisvaardigheden in communicatie om met ouders een goede hulprelatie op te bouwen zijn in deze sector nagenoeg afwezig. Met het juridisch dwangapparaat achter zich, voelt menig incompetente gezinsvoogd of casemanager van Veilig Thuis of het wijkteam zich bevoegd om te gaan dreigen met de rechter als ouders zich niet als een stel middeleeuwse horigen onmiddellijk onderwerpen aan de opgelegde ‘hulp’.

Geen feitenonderzoek

De fysieke slavernij is in onze samenleving afgeschaft, maar de geestelijke slavernij, de tirannie van de ongefundeerde beschuldigingen vergezeld van de omgekeerde bewijslast (bewijs als ouder in een systeem zonder feitenonderzoek maar eens dat je je eigen kind niet hebt mishandeld of misbruikt) wordt iedere dag erger.(7) Het leed dat ouders wordt aangedaan -en de rest van het familiesysteem- is voor de politiek op dit moment niet eens een aandachtspunt, want ouders worden immers nergens strafrechtelijk voor veroordeeld, dus waar klagen ze eigenlijk over? Ze worden slechts veroordeeld tot een geestelijke marteling en de psychische hel van jarenlange juridische strijd met semi-overheidsinstellingen die ‘vermoedens en indrukken’ met een ernstig, professioneel gezicht bij de rechter voorleggen. Instanties die een eigen leven leiden en geen baas boven zich nodig hebben, behalve wanneer er weer geld bij moet vanwege hun eigen onkunde. Dan kloppen ze snel aan bij de systeemverantwoordelijke, die overigens niet wil horen wat de werkelijke reden is van de eeuwige tekorten in deze sector. Als ze maar weer braaf beloven dat ze zullen leren van hun fouten…want het zijn en blijven immers 'complexe zaken' als je echte deskundigheid en objectiviteit met alle macht buiten de deur blijft houden.

Sven Snijer