Hoe moreel corrupt de Verenigde Staten zijn geworden als de werelds ‘leading
nation’ die de vrijheid en democratie voor ons allen zegt te verdedigen, blijkt uit de
documentaire van Al Jazeera getiteld “Child Soldiers Reloaded” (1) uit 2017. Een onthutsende uitzending dat veel meer laat zien dan wat we al wisten over de nadelige effecten van de zogenaamde ‘private contractors’ (PMC’s) die in oorlogsgebieden opereren naast het reguliere Amerikaanse leger.
Er was al bekend dat deze privélegertjes van gerekruteerde ex-soldaten, die
door de Amerikaanse overheid worden ingehuurd als veiligheidsteams maar die in
werkelijkheid regelmatig deel uitmaken van de effectieve strijdkrachten (provider PMC’s ) moeilijk in het gareel
te houden zijn door het Amerikaanse opperbevel ter plaatse. Ze hoeven zich minder
aan te trekken van officieel regeringsbeleid dat gericht is op de-escalatie en
samenwerking met bondgenoten in het oorlogsgebied (zoals Irak of Afghanistan) en
gedragen zich dus als cowboys die bij de lokale bevolking de uitwerking hebben
van een rode lap op een stier.
Verfraaien van cijfers
Het
officiële Amerikaanse leger ziet deze private contractors soms meer als een
veiligheidsrisico dan als een aanvulling op het leger, te meer omdat ze in het
begin niet centraal werden aangestuurd, maar allemaal hun eigen gang gingen.
Zwaar gesubsidieerd door de Amerikaanse overheid, die zo het grote publiek voor
de gek kon houden dat er een veel kleinere strijdmacht in Irak aan het vechten
was (‘Boots on the ground’) dan in werkelijkheid het geval was, omdat de
private soldaten (‘beveiligers’) niet meetellen voor de officiële cijfers van
militaire aanwezigheid. Toen deze ongeregelde eenheden uiteindelijk
samengebracht werden onder één centraal commando, was het wederom niet het officiële
Amerikaanse leger dat deze taak kreeg, maar werd het uitbesteed aan het Britse 'Aegis Defense Services' (2), die de
grootste militaire eenheid vormt aan het front naast het Amerikaanse leger. Aegis staat onder leiding van Sir
Nicholas Soames, een Tory Parlementslid en kleinzoon van voormalig Britse Premier Winston Churchill. Deze onderneming huurt gepensioneerde generaals in van het Amerikaanse leger en heeft daarmee
aanzienlijke invloed in Washington. Ze zijn een leger naast het leger, wat een onvermijdelijk gevolg is van het uitbestedingsbeleid van
de Amerikaanse overheid om de cijfers over militaire inzet overzee te
verfraaien.
Tegenstrijdige
belangen
Maar
groter dan dit probleem van een officieel en een niet-officieel leger, waar een
overheid zich linksom of rechtsom toch voor moet verantwoorden, omdat deze commerciële veiligheids- en gevechtseenheden worden ingehuurd door de belastingbetaler, is
het feit dat dit soort organisaties zich niet alleen aanbieden aan regeringen van de
vrije democratieën. Ook intergouvernementele organisaties als de VN, niet-gouvernementele
organisaties (NGO), andere bedrijven, dictaturen, rebellengroepen en drugskartels
behoren in bepaalde gevallen tot hun werkgevers. (3) Daarbij kan een private
onderneming zijn werknemers niet zoals het Amerikaanse leger zomaar op
non-actief stellen in vredestijd, dus om continu aan het werk te blijven boren
de PMC’s voortdurend nieuwe markten aan voor hun veiligheidsproduct, zoals
vredesoperaties en humanitaire missies. De contradictie daar, is dat NGO’s en de
VN graag een conflict in een bepaald gebied snel willen beëindigen, terwijl de commerciële
beveiligingsbedrijven juist een belang hebben bij het voortduren ervan.
Handen afhakken
als ‘vooropleiding’
Waar
dit commerciële aspect in zijn uiterste consequentie toe kan leiden, wordt
duidelijk in de documentaire Child Soldiers Reloaded, waarin een beeld naar
voren komt van het wervingsbeleid van deze PMC’s. Vanaf het moment dat de
Amerikaanse overheid minder geld beschikbaar stelde voor hun veiligheidstaken
in Irak (terwijl het Amerikaanse leger zich langzaam terugtrok) begonnen ze
steeds goedkopere soldaten te rekruteren om hetzelfde werk te kunnen doen. Omdat
het private ondernemingen zijn stelde er niemand vragen omtrent dit beleid, wat
ervoor zorgde dat er in Irak tenslotte voormalig kindsoldaten werden ingezet
uit ontwikkelingslanden als Sierra Leone, die een verleden hadden van mensen
met kapmessen ledematen afhakken. Er werd in het Amerikaanse congres in 2010 wel
onderzoek gedaan naar de problemen met de PMC’s en het verdwijnen van 30 tot 60
miljard dollar door verspilling en fraude, maar het onderwerp van de werving
van voormalig kindsoldaten bleef daarbij buiten beschouwing. Niet alleen vanuit
humanitair oogpunt is dit soort rekrutering zeer verwerpelijk, want alle
jeugdtrauma’s komen bij deze mensen weer naar boven in nieuwe oorlogsgebieden
waar zij worden ingezet (in hun thuisland zijn zij zeer kansarm dus een ‘keuze’
is het niet bepaald), maar daarmee vormen ze ook een groot veiligheidsrisico
voor reguliere legereenheden, omdat ze nooit voor hun trauma’s zijn behandeld.
Uitbesteding is
controleverlies
We
leven tegenwoordig in een cultuur van uitbesteding en realiseren ons met het
oog gericht op de kostprijs (tijdelijk gebruik maken van iemands diensten is efficiënter
dan een vast contract in overheidsdienst) niet dat het aspect van commercie
onvermijdelijk een gebrek aan overheidscontrole met zich meebrengt, wat voor de
overheid beschamende effecten kan hebben bij misdragingen van ingehuurde
krachten, alsook een ondermijning van de mensenrechten van degenen die zich
door dergelijke bedrijven laten inhuren. Een samenleving met een te grote
overheidsbemoeienis leidt tot stagnatie van de economie en inperking van de
vrijheid van burgers, maar een samenleving die te weinig controle uitoefent en
te weinig richtlijnen geeft voor een professionele, veilige en ethische manier
van werken leidt op den duur tot anarchie en corruptie op alle niveaus van het
politieke systeem. Amerika heeft ondervonden hoe gehaat ze was onder de
bevolking van Irak vanwege het gedrag van de private contractors en dat bracht
het algemene doel van de missie, de politieke boodschap dat de VS daar niet
waren als bezettingsmacht, maar om een bijdrage te leveren aan de vrijheid en
democratie voor de Irakezen, in gevaar. Nu zitten we met een nog veel hypocrieter
gegeven, dat de vrijheid en veiligheid in conflictgebieden wereldwijd wordt
gegarandeerd door ingehuurde soldaten die zelf uit militaire brandhaarden
afkomstig zijn, waarbij de beelden van allerlei verschrikkingen en misdaden waar
ze vaak gedwongen (en gedrogeerd) aan hebben meegedaan als kind, nog op hun
netvlies gebrand staan.
Sven Snijer
(1)”Child
Soldiers Reloaded” https://www.aljazeera.com/programmes/specialseries/2017/04/child-soldiers-reloaded-privatisation-war-170424204852514.html
(3)”Het gebruik van private militaire ondernemingen in
conflictgevoelige gebieden.” - Masterproef neergelegd tot het behalen van de graad van Master in de
criminologische wetenschappen door (20055624) Adriaense Daphne
Academiejaar 2009-2010, faculteit rechtsgeleerdheid, Universiteit
van Gent.
