De
gemeente Amsterdam laat onderzoek doen naar de lacune in de jeugdwet met
betrekking tot de privacy van burgers. Het lijkt op het eerste gezicht al een
wassen neusonderzoek te worden, want de kern van het probleem wordt duidelijk niet
begrepen. Na het lezen van de berichtgeving hierover op Skipr dacht ik in eerste
instantie te kunnen volstaan met een lezerscommentaar dat kort en bondig het
centrale probleem weergeeft, maar er zitten natuurlijk nog veel meer haken en
ogen aan deze kwestie.
(Mijn commentaar): Een
'lacune' in de jeugdwet is wat eufemistisch uitgedrukt. De Transitie en de
jeugdwet zijn synoniem aan privacyschending. De bedoeling van dit stelsel is om
de huisarts buiten spel te zetten en de Sociale Wijkteams aan de burger op te
dringen. Ieder persoon die in een dossier graaft bovenop de huisarts is er in
feite één te veel. De privacy wordt met de Transitie in het geheel niet
geborgd, omdat iedere hulpvraag verwordt tot een 'sociaal probleem' dat zoveel
mogelijk met eigen netwerk moet worden opgelost om de dure specialist voor de
gemeente uit te sparen. Die moet zich dus wel met zeer persoonlijke gegevens
gaan bemoeien, want anders kan ze nooit beoordelen of een hulpaanvraag valide
is of dat mensen het maar in eigen kring moeten oplossen (naar het ondeskundig
oordeel van de Wijkteams) Hoezo privacy?
Ouder- en Kindadviseur
Neem nu het ‘probleem’ van de informatieoverdracht
zoals dit in het bericht naar voren komt. Er wordt gesteld: “Op verschillende momenten moet
in de nieuwe organisatie van de jeugdzorg privacygevoelige informatie worden
overgedragen. Het gaat bijvoorbeeld om dossieroverdracht wanneer de Ouder- en
Kindteams doorverwijzen naar specialistische hulp.” Het lijkt in dit voorbeeld alsof de privacygevoelige gegevens van de burger
gevaar lopen bij de overdracht van de Wijkteams naar de specialist, terwijl die
juist aan een beroepsethiek en tuchtrecht gebonden is. Als ergens de gegevens
gevaar lopen van misbruik dan is het wel bij het wijkteam zelf, waar niet-universitair
geschoolde personen met sociale beoordelingen van de gezinssituatie -exact
vergelijkbaar met het vroegere jeugdzorg!- de plaats innemen van deskundig
onderzoek naar uw kind(1).
Kartel van sociale bemoeials
Zoals we kort geleden hebben kunnen lezen in de griezelcasus
van Participatie-ambassadeur Pieter Hilhorst op Sociale Vraagstukken(2),
bemoeien de Sociale Wijkteams zich zelfs met de scholen (helemaal in Amsterdam
waar de Ouder- en Kindadviseurs aan de scholen werden opgedrongen) zodat de
privacy in dit sociale kartel van beroepsbemoeials per definitie zwaar onder
druk komt te staan. In het oude model bestond er nog zoiets als een Zorg Advies
Team waar een kind in besproken kon worden als er zorgen waren en de ouders
hadden het recht om daarbij aanwezig te zijn en te bepalen wie van de
Team-leden daarbij wel of niet door hen gewenst waren (bijvoorbeeld niet de aansluitmedewerker van jeugdzorg,
vanwege mogelijke juridische ellende).
Wat heeft een ZAT (Zorg Advies Team) nog voor betekenis als
de Ouder- en Kindadviseur in de school al met zijn neus op de gezinssituatie
zit en dat rechtstreeks kan doorbrieven naar het hele Sociale Wijkteam? Het
gevaar voor ouders met een kind met kindeigen problematiek is juist de obstructie
door het Sociale Wijkteam van de toegang tot specialistische hulp en degelijk diagnostisch
onderzoek, dus de informatieoverdracht naar de specialist hoeft geen enkel
probleem te vormen. Een probleem ontstaat alleen dan als alle wijsneuzen in het
wijkteam, samen met de onder gemeente-curatele gestelde huisarts en de aan de
leiband van het wijkteam lopende school, de ouders een vorm van eigen
netwerkhulp willen aansmeren waar ze niet om hebben gevraagd. Waardoor de
onvrede met de sociale behandeling vertaald kan worden als hulpweigering of
probleemontkenning bij de ouders of in het gunstigste geval dat ze gewoon
afgepoeierd worden met een te lage zorgkwaliteit.
Sven Snijer
(1) Bureau Jeugdzorg zei ook altijd ‘vertrouwelijk’
met de gegevens van de cliënten om te gaan, vandaar dat het voor de cliënt zelf
vaak godsonmogelijk was om aan het eigen complete dossier te komen.
